Fowizm

W powieści można wyróżnić dwa główne mierniki wartości człowieka – pracę i przywiązanie do tradycji i przeszłości. Orzeszkowa wyraźną sympatią darzy bohaterów pasujących o jej przekonań. Bohaterowie, którzy pracują cieszą się sympatią autorki i jej wyraźnym szacunkiem. Do tej grupy należą Bohatyrowicze pracujący na roli, zubożała szlachta utrzymująca się z pracy własnych rąk, Marta Korczyńska pracująca jako gospydni na dworze Korczyńskich, uboga krewna Benedykta, który dzięki temu, że sam utrzymuje Korczyn pomimo wielu przeciwności również jest oceniany przez autorkę pozytywnie. Justyna Orzelska, która nie boi się pracy, chce wyjść za Janka, choć wie, że czek ją ciężka i wyczerpująca praca na roli. Swoje miejsce w tej grupie znalazł również Witold Korczyński, o którym zwykło się mówić jako o porte parole samej autorki. Witold pomaga chłopom, widzi w nich grupę równouprawnioną, realizuje hasła pracy organiecznej i pracy u podstaw. Przeciwwagą dla osób pracujących są osoby nazwane przez Benedykta „darmozjadami”.